Thứ Bảy, 16 tháng 9, 2017

18 CƠN BÃO NGUY HIỂM VÀ PHỨC TẠP NHẤT TỪNG ĐỔ BỘ VÀO VIỆT NAM

1. BÃO WAYNE (BÃO SỐ 5) NĂM 1986
Bão Wayne là một trong những cơn bão tồn tại lâu nhất trên Tây Bắc Thái Bình Dương trong lịch sử. Đây là một cơn bão phức tạp, dị thường và khó dự báo nhất trong lịch sử khí tượng thế giới. Cơn bão đã đi ra đi vào biển Đông 3 lần và gây thiệt hại nặng cho Đài Loan và Trung Quốc.

Đêm 5 rạng sáng ngày 6 tháng 9 năm 1986, bão số 5 đổ bộ vào tỉnh Hà Nam Ninh (Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình ngày nay). Bão cùng với lũ lớn ở đồng bằng Sông Hồng thời điểm đó làm 490 người chết, trên 2000 người bị thương, hơn 38 nghìn ngôi nhà đổ sập, gần 24 nghìn ha lúa bị hư hại, hàng trăm công trình dân sinh ở Thái Bình, Hà Nam Ninh bị phá hủy......
2. BÃO DAN (BÃO SỐ 9 - 1989) 
Là cơn bão thứ 3 trong chuỗi 4 cơn bão liên tiếp tác động đến các tỉnh Nghệ An - Quảng Bình chỉ trong 3 tuần lễ, nhưng bão số 9 được xem là cơn bão mạnh nhất khi có sức gió mạnh đến cấp 12-13 tại thời điểm áp sát bờ biển các tỉnh này (Bão số 7 Brian cấp 11, bão số 8 Angela cấp 11, bão số 10 Elsie cấp 9). Sáng ngày 13 tháng 10 năm 1989 bão số 9 đổ bộ vào phía Nam tỉnh Nghệ Tĩnh (phần thuộc địa phận Kỳ Anh - Hà Tĩnh ngày nay). Bão đi kèm với lũ lụt đang hoành hành tại các tỉnh Thanh Hóa - Bình Trị Thiên khi đó làm 63 người chết, hàng chục nghìn ngôi nhà bị hư hỏng,... Tổng thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ đồng theo thời giá bấy giờ.

Sau này, cơn bão số 5 (Lekima) năm 2007 và cơn bão số 10 (Doksuri) năm 2017 có diễn biến, quỹ đạo tương tự (chỉ khác là đi vào phía Nam đèo Ngang, phần thuộc Quảng Bình).
3. BÃO ANGELA (BÃO SỐ 6 - 1992)
Hình thành trên biển Đông trong ngày 15/10/1992, bão số 6 trải qua 7 ngày trên khu vực giữa biển Đông, mạnh lên cấp 12 giật trên cấp 12. Sáng 23/10/1992, bão số 6 đổ bộ vào Phú Yên với cường độ cấp 9. Vùng áp thấp hậu bão có diễn biến phức tạp, đi qua đất liền Campuchia rồi vòng trở ra Vịnh Thái Lan, mạnh lại thành bão, sau suy yếu thành Áp thấp nhiệt đới đổ bộ vào Kiên Giang. Bão số 6 làm 49 người chết và mất tích tại Nam Trung Bộ và Nam Bộ. Đây là một trong những cơn bão phức tạp nhất trên biển Đông.
4. BÃO AMY (BÃO SỐ 5 - 1994)
Hình thành từ một vùng xoáy thấp trên đất liền miền Nam Trung Quốc, nó di chuyển ra vịnh Bắc Bộ, lại bị các điều kiện bên ngoài chi phối nên Amy rất khó dự báo, di chuyển lòng vòng trên Vịnh Bắc Bộ. Đến sáng 29/7 khi còn cách bờ biển Thái Bình - Ninh Bình khoảng 150km áp thấp mới mạnh lên thành bão, tiếp tục có diễn biến hết sức phức tạp. Rạng sáng 31 tháng 7, khi đang ở trên vùng biển ven bờ Ninh Bình - Nghệ An bão suy yếu thành ATNĐ, sáng cùng ngày đi vào địa phận các tỉnh này (tâm đi vào Thanh Hóa) rồi thành vùng thấp và tan ở Trung Lào. Bão không gây thiệt hại gì đáng kể nhưng được xem là có diễn biến phức tạp và dị thường vào bậc nhất trong lịch sử khí tượng Việt Nam.
5. BÃO FRANKIE (BÃO SỐ 2 - 1996)
Frankie hình thành trên biển Đông, mạnh lên gần bờ, đạt cấp 12 ngay trên vịnh Bắc Bộ. Bão số 2 được xem là cơn bão mạnh nhất trong thập niên 1990 đổ bộ vào miền Bắc. Sáng ngày 24/7/1996 bão Frankie đổ bộ vào Nam Hà - Ninh Bình (Hà Nam - Nam Định - Ninh Bình ngày nay, tâm bão vào phía Bắc Ninh Bình) với cường độ cấp 11. Bão đã gây ra gió mạnh cấp 8-10 giật cấp 12-14 cho khu vực Quảng Ninh - Hải Phòng - Thái Bình - Nam Định - Ninh Bình - Thanh Hóa và đồng bằng Bắc Bộ. Cơn bão gây ra thiệt hại kinh hoàng ở miền Bắc, làm gần 100 người thiệt mạng, hơn 194 nghìn căn nhà bị hư hại, gần 180 nghìn ha đất trồng lúa mùa bị ngập ... Ước tổng thiệt hại đạt 204 triệu USD (thời giá 1996).

Tiếp sau đó, ATNĐ (tên quốc tế là bão Marty) và bão số 4 (Niki) đổ bộ vào tỉnh Ninh Bình, Nam Định kèm trận lụt lịch sử ở miền Bắc.
6. BÃO LINDA (BÃO SỐ 5 - 1997)
Hình thành ở Nam biển Đông, bão số 5 nhanh chóng mạnh lên cấp 10, giật cấp 11-13 đi vào đất liền Cà Mau rồi ra vịnh Thái Lan. Bão quét qua các tỉnh miền Tây đêm ngày 02/11/1997 làm hơn 4500 ngư dân Nam Bộ thiệt mạng, hàng chục nghìn ngôi nhà, ghe thuyền bị hư hỏng. Bão số 5 gây thiệt hại lên đến trên 7000 tỷ đồng và là một trong những cơn bão mạnh nhất ập vào Tây Nam Bộ trong 100 năm qua. 7 năm sau bão số 4 Muifa cũng đổ bộ vào Cà Mau nhưng ở giai đoạn cuối đời lại đúng thời điểm miền Tây đang cần mưa giải hạn nên không gây thiệt hại gì đáng kể.
7. BÃO DAMREY (BÃO SỐ 7 - 2005)
Hình thành ngoài khơi Philippines, bão số 7 di chuyển vào biển Đông, mạnh lên cấp 10. Do bị tương tác xa với không khí lạnh ở phía Bắc, bão di chuyển lệch về Tây Nam, mạnh lên cấp 12-13 giật cấp 14-15 khi tiến sát đảo Hải Nam. Cơn bão sau đó duy trì cường độ cấp 11-12 khi tiến vào Vịnh Bắc Bộ, sáng ngày 27 tháng 9 bão số 7 đổ bộ vào phía Bắc tỉnh Thanh Hóa và ảnh hưởng trực tiếp từ Quảng Ninh tới Nghệ An. Bão số 7 đã làm vỡ đê biển các tỉnh Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, tàn phá nặng nề khu vực đồng bằng Bắc Bộ. Cơn bão làm trên 30 người chết, hàng chục nghìn ngôi nhà đổ sập, gây ra lũ ống, lũ quét nghiêm trọng ở Yên Bái,....  Đây được xem là một trong những cơn bão nguy hiểm nhất Việt Nam.
8. BÃO KAI-TAK (BÃO SỐ 8 - 2005)
Hình thành ở giữa biển Đông, bão số 8 nhanh chóng mạnh lên cấp 12-13 khi tiến sát bờ biển Quảng Ngãi - Đà Nẵng. Sau đó do tác động của không khí lạnh mà bão số 8 trở nên bất thường, khó dự báo cả về cường độ lẫn hướng đi. Bão số 8 đã đi dọc ven biển từ Quảng Nam ra đến tận Nam Định, suy yếu thành áp thấp nhiệt đới rồi thành vùng thấp ở vùng biển ven bờ Ninh Bình - Nam Định. Bão số 8 gây thiệt hại rất nặng nề cho các tỉnh miền Trung.
9. BÃO XANGSANE (BÃO SỐ 6 - 2006)
Chỉ 3 ngày sau khi bão số 5 đổ bộ Quảng Bình, bão Xangsane đi vào biển Đông trở thành cơn bão số 6. Bão số 6 nhanh chóng mạnh lên cấp 13  khi tiến sát bờ biển Thừa Thiên Huế-Quảng Nam rồi đổ bộ vào Đà Nẵng, gây thiệt hại cực kỳ nặng nề: Làm trên 80 người thiệt mạng, gây lũ lụt nghiêm trọng, thiệt hại 10000 tỷ đồng,.... Bão đã kìm hãm sự phát triển của Đà Nẵng trong 10 năm.
10. BÃO DURIAN (BÃO SỐ 9 - 2006)
9 năm sau ngày Linda đổ bộ vào Nam Bộ, ngày 05/12/2006 bão Durian đã càn quét các tỉnh từ Bình Thuận đến Cà Mau. Trước đó, bão được dự báo đi vào Nam Trung Bộ nhưng do có không khí lạnh tác động nên bão bị đẩy xuống Nam Bộ. Bão đã làm 100 người chết, 34000 ngôi nhà cùng hàng chục nghìn công trình dân sinh bị hủy hoại nghiêm trọng, thiệt hại ước đạt trên 7000 tỷ đồng.
11. BÃO LEKIMA (BÃO SỐ 5 - 2007)
Hình thành ngay trên biển Đông, Lekima có quỹ đạo dịch chuyển gần như tương tự bão số 9 năm 1989. Khi vào gần bờ biển Hà Tĩnh - Quảng Bình bão mạnh lên cấp 11-12 giật cấp 13 và đổ bộ vào phía Nam đèo Ngang (thuộc Quảng Bình). Bão không chỉ gây ra gió mạnh mà đi kèm đó là lũ lụt lớn ở Bắc Trung Bộ, lũ quét và sạt lở đất nghiêm trọng ở Bắc Bộ. Cơn bão làm 37 người chết và mất tích, 6000 nhà đổ, hơn 50000 nhà sập, 100000 ha hoa màu bị hư hại....
12. BÃO KETSANA (BÃO SỐ 9 - 2009)
Sau khi mang mưa lớn và lũ lụt khi quét qua đảo Luzon (Philippines), Ketsana trở thành bão số 9 trên biển Đông và mạnh lên cấp 13 giật trên cấp 13. Ngày 29/9/2009 bão số 9 đổ bộ vào đất liền tỉnh Quảng Nam, ảnh hưởng trực tiếp từ Nghệ An đến Bình Định, Bão số 9 kèm lũ lụt nghiêm trọng ở miền Trung làm khoảng 200 người chết, làm sập, đổ và ngập úng hàng chục nghìn căn nhà, diện tích hoa màu,.... Thiệt hại do bão ước đạt 11 000 tỷ đồng.
13. BÃO PARMA (BÃO SỐ 10 - 2009)
Bão số 10 là một trong những cơn bão dị thường, phức tạp và có sai số giữa các trung tâm vào bậc nhất trên Thế giới. Hình thành ngoài khơi Philippines, Parma nhanh chóng mạnh lên cấp 15-16 nhưng sau đó lại bị tương tác với bão Melor ở vùng biển phía Nam Nhật Bản nên đi ra đi vào biển Đông 2 lần, đánh vào Luzon 2 lần gây lở đất nghiêm trọng ở đây làm 160 người chết. Sau khi đi vào biển Đông, khi tiến gần đảo Hải Nam một số đài cho rằng bão đã suy yếu thành ATNĐ còn một số thì lại cho rằng bão đang mạnh lên (trong đó có Việt Nam). Đi vào Vịnh Bắc Bộ, đến bờ biển Thái Bình - Ninh Bình bão suy yếu thành vùng thấp, đi vào đất liền và tan dần.
14. BÃO HAIMA (BÃO SỐ 2 - 2011)
Hình thành ở Bắc Biển Đông ngày 21/6/2011, bão Parma dịch chuyển chủ yếu theo hướng Tây Bắc tiến đến bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc). Đến đây bão bất ngờ đổi hướng Tây Tây Nam đánh thẳng vào Thái Bình - Nam Định - Ninh Bình mà nằm ngoài dự báo trước đó của các đài khí tượng. Haima gây ra lốc xoáy lớn ở Hải Phòng, lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng ở Tây Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An, gây thiệt hại rất nghiêm trọng.
15. BÃO SƠN TINH (BÃO SỐ 8 - 2012)
Hình thành ngoài khơi Philippines, bão Sơn Tinh thần tốc di chuyển vào biển Đông với vận tốc đạt 30km/h. Được dự báo tiến thẳng vào Trung Bộ song bão đã mạnh lên cấp 14 giật cấp 17 và đi dọc bở biển Trung Bộ vòng lên phía Bắc. Bão hoành hành suốt nhiều giờ ở các tỉnh Ninh Bình - Hải Phòng gây gió mạnh từ cấp 7-11 giật cấp 12-14, làm tháp truyền hình Nam Định cao nhất miền Bắc bị quật đổ. Bão số 8 đổ bộ vào Thái Bình, làm 11 người thiệt mạng, hàng chục nghìn ngôi nhà, chòi canh nuôi trồng thủy sản bị hư hỏng nặng,... Tổng thiệt hại do bão ước đạt 11000 tỷ đồng (nặng nhất ở 4 tỉnh: Thái Bình, Nam Định, Hải Phòng, Ninh Bình).
16. BÃO HAIYAN (BÃO SỐ 14 - 2013)
Là một trong những cơn bão mạnh nhất trong lịch sử quan trắc, bão Haiyan đã đổ bộ vào miền Trung Philippines làm chết hơn 6000 người và là cơn bão lớn nhất lịch sử đảo quốc này. Trước đó bão được dự báo đi vào Trung Bộ khiến nhiều tỉnh miền Trung thực hiện cuộc "đại di dân" trong lịch sử. Nhưng cuối cùng bão không đi vào Trung Bộ mà càn quét các tỉnh Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình, Hải Phòng rồi đổ bộ vào Quảng Ninh.
17. BÃO MIRINAE (BÃO SỐ 1 - 2016)
Sau 2 năm không có bão mạnh (do tác động của El Nino), ngày 25/7/2016 một áp thấp nhiệt đới hình thành trên biển Đông, mạnh lên thành bão vào hôm sau 26/7. Bão ban đầu được dự báo đổ bộ Quảng Ninh nhưng do áp cao hoạt động mạnh đã đẩy bão chúi xuống phía Nam và càng ngày càng mạnh lên, đạt cấp 10-11 giật cấp 13-15 khi đổ bộ vào phía Bắc tỉnh Ninh Bình, có thời điểm hầu như không di chuyển nên gió mạnh lâu. Bão số 10 đã gây ra gió mạnh cấp 8-9 vùng ven biển cấp 10 và gió giật từ cấp 11-15 tại các tỉnh Thái Bình, Nam Định và Ninh Bình (gió giật 47m/s ở Ba Lạt (Thái Bình)- cấp 15 và gió giật 40m/s - cấp 13 ở thành phố Ninh Bình - theo https://web.archive.org/web/20161030060828/http://www.typhooncommittee.org/11IWS/docs/Members%20Report/Country%20Report%202016%20ngay%2012thang10.pdf của Trung tâm DBKTTV TW). Bão làm hàng chục nghìn ngôi nhà bị đổ sập, tốc mái, hàng chục nghìn cột điện, cấy xanh gãy đổ,.... ước thiệt hại khoảng 6442 tỷ đồng.

Ban đầu các Trung tâm đánh giá không đúng cường độ bão Mirinae (VN cấp 9, Nhật cấp 10, Mỹ 50kts) nhưng về sau nhận thấy được thiệt hại lớn và xem lại quỹ đạo, Nhật và Mỹ đã phải nâng cường độ bão Mirinae. Nhật cho lên cấp 10-11 (100 km/h) còn Mỹ cho lên cấp 1 (120km/h), đạt cường độ cực đại ở khu vực thành phố Ninh Bình (theo dữ liệu chuẩn).
18. BÃO DOKSURI (BÃO SỐ 10 - 2017)
Trong 3 năm 2014-2015-2016 các tỉnh Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa - Quảng Bình) không phải hứng một cơn bão nào. Tháng 7/2017, bão số 2 đổ bộ vào Hà Tĩnh nhưng chỉ là bão yếu (cấp 9). Và ngày 15/9 vừa qua, cơn bão số 10 mạnh lên cấp 13 trước khi đi vào phía Bắc tỉnh Quảng Bình, đi qua mộ đại tướng Võ Nguyên Giáp. Bão đã gây gió giật cấp 12-14 ở Hà Tĩnh và Quảng Bình, đến cả những nơi xa như Bãi Cháy, Văn Lý, TP Ninh Bình, Hải Phòng... cũng ghi nhận gió cấp 5-6 giật cấp 7-8. Hoàn lưu bão rất lớn, vươn rộng đến Quảng Ninh và vào tận Đà Nẵng, gây sóng lớn, triều cao, đánh sập bờ kè đê biển các tỉnh từ Thái Bình đến Quảng Trị. Thiệt hại do bão vẫn đang được thống kê.

Thứ Hai, 11 tháng 9, 2017

Vùng nào là nguy hiểm nhất khi bão đổ bộ vào Việt Nam ?

Nếu nói đến vùng nguy hiểm nhất khi bão đổ bộ ở Việt Nam, hẳn là nhiều người nghĩ đó là đất Nam Bộ - nơi ít bão, mà mỗi khi bão đổ bộ trực tiếp là thiệt hại vô cùng nặng nề. Ta có thể kể ra đó là bão năm Giáp Thìn (01/5/1904), bão Linda (số 5- 1997), bão Durian (số 9-2006) hay bão Pakhar (số 1-2012). Họ nghĩ vậy bởi Nam Bộ là vùng đất hiếm khi có bão, nhưng khi vào thì thiệt hại rất nghiêm trọng do người dân không có kinh nghiệm phòng chống như ở miền Trung và miền Bắc. Cũng có những người cho rằng đó chính là khúc ruột miền Trung - nơi mà năm nào cũng phải hứng ít nhất một cơn bão. Bão vào miền Trung thường đi kèm với lũ lớn, bởi ở đây có địa hình phức tạp, nhiều sông suối nhỏ, vả lại mùa bão lại trùng vào thời điểm hoạt động của gió mùa Đông Bắc nên nhiều hình thế kết hợp với nhau để gây mưa-bão-lũ. Có thể kể ra khá nhiều ví dụ tiêu biểu: Bão HESTER năm 1971, 9 trận bão đổ bộ chỉ trong 3 tháng (9-11) năm 1964, bão AGNES (số 9-1984), bão CECIL (số 8-1985), BETTY (số 2 - 1987), 4 trận bão liên tiếp các năm 1989, 1998 (xem bài đăng dưới), bão XANGSANE (số 6-2006), LEKIMA (số 5-2007), KETSANA (số 9-2009), WUTIP (số 10-2013), NARI (số 11-2013),.... Mặc dù đây cũng là vùng có kinh nghiệm chống bão như Bắc Bộ, thế nhưng do khi bão vào gặp địa hình hay tương tác với các hình thế thời tiết khác nhau mà hậu quả rất nặng nề.

Tuy nhiên, hai vùng trên không phải là vùng nguy hiểm nhất khi bão vào Việt Nam. Vùng nguy hiểm nhất chúng tôi muốn nói đến trong bài viết này chính là TỈNH NINH BÌNH, tỉnh cực nam Đồng bằng Sông Hồng. Hầu như cơn bão nào đổ bộ vào đây (hoặc ảnh hưởng trực tiếp)  cũng đều gây thiệt hại hết sức nặng nề cho khu vực đồng bằng Bắc Bộ nói chung và tỉnh Ninh Bình nói riêng. Bài viết này sẽ đề cập đến những điểm khiến cho Ninh Bình là vùng nguy hiểm nhất khi bão đổ bộ vào đây, cùng với đó là hướng phòng chống.

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ 
Ninh Bình là một tỉnh nằm ở cửa ngõ cực nam miền Bắc Việt Nam, thuộc khu vực đồng bằng sông Hồng dù chỉ có 2 huyện duyên hải là Yên Khánh và Kim Sơn có địa hình bằng phẳng. Ninh Bình nằm ở vị trí ranh giới 3 khu vực địa lý: Tây Bắc, châu thổ sông Hồng và Bắc Trung Bộ. Tỉnh này cũng nằm giữa 3 vùng kinh tế: vùng Hà Nội, vùng duyên hải Bắc Bộ và vùng duyên hải miền Trung. Ninh Bình nằm ở trọng tâm của nửa phía Bắc Việt Nam, khu vực các tỉnh từ Thừa Thiên-Huế trở ra. 

Phía Bắc giáp Hòa Bình và Hà Nam, phía Đông giáp Nam Định, phía Nam giáp Thanh Hóa, phía Đông Nam giáp biển. Nói chung đây là tỉnh có vị trí địa lý cực kỳ quan trọng ở khu vực Bắc Bộ.

Đường bờ biển của tỉnh Ninh Bình chỉ dài 18km. Đây chính là bất cập và cũng chính là điểm yếu trong khâu dự báo bão mỗi khi bão hướng về Bắc Bộ. (sẽ phân tích sau)

II. VÌ SAO NINH BÌNH CHÍNH LÀ VÙNG NGUY HIỂM NHẤT KHI BÃO ĐỔ BỘ VÀO VIỆT NAM (CỤ THỂ Ở BẮC BỘ) ?
1. Nguyên nhân sâu xa
Như đã nói ở trên, Ninh Bình có đường bờ biển chỉ dài 18km, thấp nhất trong số 28 tỉnh/thành ven biển của Việt Nam. Chính vì vậy, trong nhiều bản tin dự báo bão, các dự báo viên và nhất là các phương tiện truyền thông đã không hề nói đến tỉnh Ninh Bình và coi như tỉnh này không phải là tỉnh ven biển.
Ta có thể ví dụ :
"Hồi 4 giờ ngày 27-7, vị trí tâm bão số 1 ở vào khoảng 19,0 độ vĩ Bắc; 109,3 độ kinh Đông, trên khu vực phía Tây đảo Hải Nam. Sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm bão mạnh cấp 8 (60-75 km/giờ), giật cấp 9-10.

Dự báo trong 12 giờ tới, bão di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc, mỗi giờ đi được khoảng 15-20 km. Đến 16 giờ ngày 27-7, vị trí tâm bão ở vào khoảng 19,9 độ Vĩ Bắc; 107,5 độ Kinh Đông, cách bờ biển các tỉnh Quảng Ninh-Nam Định 120 km về phía Đông Nam. Sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm bão mạnh cấp 8-9 (60-90 km/giờ), giật cấp 10-11.
Do ảnh hưởng của bão, vùng biển vịnh Bắc Bộ (bao gồm các huyện đảo Bạch Long Vĩ, Cát Hải, Cô Tô, Vân Đồn) có gió mạnh cấp 6-7, vùng gần tâm bão cấp 8-9, giật cấp 10-11. Biển động rất mạnh. Cấp độ rủi ro thiên tai: cấp 3.
Dự báo trong 12-24 giờ tiếp theo, bão di chuyển theo hướng Tây Bắc, mỗi giờ đi được khoảng 15-20 km, như vậy tối và đêm nay, bão sẽ đi vào địa phận các tỉnh Quảng Ninh-Nam Định, sau đó suy yếu dần thành áp thấp nhiệt đới.
Đến 4 giờ ngày 28-7, vị trí tâm áp thấp nhiệt đới ở vào khoảng 20,7 độ Vĩ Bắc; 105,9 độ Kinh Đông, trên khu vực phía Đông Bắc Bộ. Sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm áp thấp nhiệt đới mạnh cấp 7 (50-60 km/giờ), giật cấp 8-9."
- Bản tin lúc 05 giờ ngày 27/7/2016 - Bão số 1 - Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương
Hay:

"Từ đêm mai (29/9), bão số 5- kết hợp với không khí lạnh bắt đầu gây mưa to khắp miền Bắc, trong đó có Hà Nội. Dự báo, vùng bão đổ bộ là các tỉnh Quảng Ninh - Thanh Hóa, tâm bão là các tỉnh Quảng Ninh - Hải Phòng- Thái Bình- Nam Định.

Theo tin mới nhất từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn TƯ, đến 16h chiều nay (28/9), vị trí tâm bão ở vào khoảng 17,6 độ Vĩ Bắc; 115,5 độ Kinh Đông, cách quần đảo Hoàng Sa khoảng 350km về phía Đông Đông Bắc. Sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm bão mạnh cấp 12, cấp 13, giật cấp 14, cấp 15.
Ông Lê Thanh Hải, Phó giám đốc Trung tâm Khí tượng Thuỷ văn Trung ương cho biết, đây là cơn bão mạnh nhất từ đầu mùa mưa bão đến nay ảnh hưởng đến nước ta."
 - "Tâm bão số 5 vào Quảng Ninh - Nam Định, Hà Nội mưa to" - 28/9/2011 - Dân trí
Đường bờ biển ngắn, thấp nhất Việt Nam, tỉnh Ninh Bình trong khá nhiều trường hợp bị quy chụp là "không có biển". Đây là một điều rất nguy hiểm và cực kỳ sai sót, bởi điều này thể hiện cái nhìn thiển cận, thiếu thực tế của người dự báo bão. Dẫu mình cảm thấy tỉnh Ninh Bình có thể không ảnh hưởng, nhưng vẫn nên đưa vào chứ? Đề phòng trường hợp bất trắc xảy ra thì sao?
Ở Nam Bộ hay miền Trung, hầu hết các tỉnh thành có biển đều có đường bờ biển dài hàng chục thậm chí hàng trăm cây số, nhưng có thể vì lý do bão ít hay kết hợp nhiều loại hình thiên tai mà bão nguy hiểm, điều đó có thể chấp nhận. Nhưng thiệt hại chính (do gió bão) gây ra lại không bằng những cơn bão đổ bộ/ảnh hưởng trực tiếp đến tỉnh Ninh Bình. Chính vì có đường bờ biển ngắn, nên nhiều lúc mà Ninh Bình không được xem là tỉnh ven biển chịu ảnh hưởng của bão. Đây thực sự là một điều rất nguy hiểm. Trường hợp điển hình có thể kể ra như : bão số 2 (1996-Frankie), bão số 1 (2016-Mirinae).
2. Một khi bão đổ bộ hoặc ảnh hưởng trực tiếp đến Ninh Bình thì y như rằng là có thiệt hại lớn.
Trong lịch sử về bão ở Việt Nam, có khá nhiều cơn bão đã đổ bộ trực tiếp hoặc ảnh hưởng trực tiếp (bởi gió mạnh} đến tỉnh Ninh Bình. Ta có thể kể ra như sau:
2.1: Bão Georgia (bão số 6 - ngày 01/10/1983) - đổ bộ vào Thái Bình - Hà Nam Ninh. Gây thiệt hại rất nặng nề cho khu vực Đồng bằng Bắc Bộ.
2.2: Bão Wayne (bão số 5 - ngày 05/9/1986) : đổ bộ vào Hà Nam Ninh. Bão làm trên 400 người chết, tốc mái nhiều nhà cửa, gây thiệt hại nặng về hoa màu, sản xuất. Đây là một trong những cơn bão có đường đi khó lường, phức tạp nhất trên Tây Bắc Thái Bình Dương.
2.3: Bão Frankie (bão số 2- 24/7/1996) : đổ bộ thẳng vào tỉnh Ninh Bình. Frankie đã gây tổn thất rất nặng nề với 100 người chết, hàng chục trường học, nhà cửa, hoa màu bị phá hủy và thiệt hại vật chất lên đến 200 triệu USDBão Frankie được xem là cơn bão mạnh đầu tiên sau 10 năm không có bão mạnh ảnh hưởng miền Bắc Việt Nam.
2.4: Bão Niki (bão số 4-22/8/1996) : đổ bộ thẳng vào tỉnh Ninh Bình, gây thiệt hại nặng nề cho các tỉnh Bắc Bộ & Thanh Hóa. Bão đổ bộ đúng lúc người dân chưa khắc phục xong trận lũ lịch sử trước đó (do một ATNĐ khác cũng vào Ninh Bình gây ra).

2.5: Bão Goni (bão số 3 - 22/7/2003) cũng đổ bộ thẳng vào tỉnh Ninh Bình. Thiệt hại khá nặng nề.
2.6 : bão Washi (bão số 2-31/7/2005) đổ bộ vào Thái Bình - Nam Định - Ninh Bình gây thiệt hại nghiêm trọng.
2.7: Bão Damrey (bão số 7 - 27/9/2005) đổ bộ vào Nam Định - Ninh Bình - Thanh Hóa. Bão gây thiệt hại cực lớn cho các tỉnh miền Bắc nhất là tại Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa bão làm vỡ đê biển.
2.8:Bão Haima (bão số 2-24/6/2011): Đổ bộ vào Thái Bình - Nam định - Ninh Bình. Bão cũng gây thiệt hại rất nặng nề (gây lốc xoáy ở Hải Phòng, lũ ống ở Nghệ An).
2.9 : Bão Sơn Tinh (bão số 8-28/10/2012) : Đổ bộ vào Hải Phòng - Thái Bình nhưng đi dọc và đi sát ven biển từ Quảng Bình trở ra. Bão gây gió giật cấp 10-11 cho tỉnh Ninh Bình và nhìn chung thiệt hại do bão rất lớn.
2.10 : Bão Mirinae (bão số 1-2016): đổ bộ thẳng vào tỉnh Ninh Bình, gây thiệt hại cực kỳ nghiêm trọng (về nông nghiệp, điện lưới), tổng thiệt hại 6442 tỷ đồng. (bão có đặc điểm là đạt cường độ mạnh nhất ngay trên khu vực TP Ninh Bình)

Ngoài ra còn một số cơn bão khác, như Phylis (1966), Dinah (1974), Mujigae (2009), Mangkhut (2013), ....  cũng đổ bộ/ảnh hưởng trực tiêp đến tỉnh Ninh Bình.
3. Nhận xét về việc bão đổ bộ vào Ninh Bình (trong bão số 1-2016)
"khi dự báo bão số 1 vào Nam Định- Quảng Ninh, tại cuộc họp 12 tỉnh có khả năng bị ảnh hưởng (chiều 26/7) không có tên Ninh Bình. Tuy nhiên, chính Ninh Bình lại thiệt hại nặng. Nhiều ý kiến cho rằng, việc dự báo bão chưa chính xác, nhất là cường độ, thời gian bão quần thảo trên đất liền, nên nhiều địa phương, ngành bị thiệt hại nặng.... "
- Ông Trần Quang Hoài, Bão số 1 gây thiệt hại nặng nề: Do dự báo sai?, Tiền Phong, 29/7/2016
"Bắt đầu từ cơn bão số 1 hồi cuối tháng 7 vừa qua. Có dự báo bão nhưng lại sai về cường độ và vùng ảnh hưởng. Trước khi bão số 1 tiến vào đất liền, tại cuộc họp 12 tỉnh “được dự báo” là bão sẽ đổ về thì lại không có… Ninh Bình. Tất nhiên, không được gọi đi họp chống bão, người Ninh Bình cứ yên tâm không lo bão. “Đùng một cái”, chưa đầy 24 giờ sau, bão đến bất ngờ, Ninh Bình thiệt hại nặng...."
_  Dự báo bão sai, ai chịu thiệt?, https://laodong.vn/phong-su/du-bao-bao-sai-ai-chiu-thiet-585817.bld ;  Lao Động 23/8/2016.
III. KẾT LUẬN
Không phải Nam Bộ hay Trung Bộ, mà chính Ninh Bình mới là vùng nguy hiểm nhất khi bão vào Việt Nam. Nếu không điều chỉnh được quan điểm là tỉnh Ninh Bình có biển (dù đường biển ngắn) cũng như các khu vực khác thì ắt sẽ ghi nhận được thêm những cơn bão tương tự, gây thiệt hại nghiêm trọng đến đất nước.

Chủ Nhật, 10 tháng 9, 2017

Bão sớm ở miền Trung Việt Nam (tháng 6)

Tên bãoThời điểmNơi đổ bộCấpDiễn biến sau đó
Wanda02/5/1971Quảng Ngãi11Bão lụt tàn phá miền Trung cuối năm. Tháng 10/1971 2 cơn bão liên tiếp đổ bộ Hà Tĩnh. Đến tháng 11 bão Hester cũng đổ bộ vào miền Trung gây lũ lụt và thiệt hại nặng nề.
Mamie05/6/1972Quảng Nam-Đà Nẵng8Tháng 9-10 miền Trung đón 3 cơn bão mạnh.
Shirley (bão số 2)30/6/1978Phú Yên8Cuối tháng 9 đầu tháng 10/1978 2 cơn bão liên tiếp vào miền Trung gây lũ lọch sử, 31 người chết
Sarah (bão số 1)26/6/1983Quảng Trị
Bình Trị Thiên cũ
8Tháng 10, 2 cơn bão liên tiếp vào Khánh Hòa-Ninh Thuận gây lũ lụt lớn. Ngày 26/10/1983 bão số 11 (Lex) đổ bộ vào Bình Trị Thiên gây thiệt hại nghiêm trọng
Vernon (bão số 1)10/6/1984Quảng Nam -Đà Nẵng8Cuối năm, miền Trung hứng liên tiếp bão lũ, đặc biệt là bão số 9 Agnes cấp 12 vào Quy Nhơn và trận lụt lịch sử tháng 11/1984
Cecil (bão số 2)25/5/1989Quảng Nam -Đà Nẵng11Tháng 10, chỉ trong 3 tuần vùng Nghệ Tĩnh hứng liên tiếp 4 cơn bão (trong đó 3 cơn số 7,8,9 đổ bộ chỉ trong 10 ngày từ 3-12/10/1989) tàn phá nặng nề tỉnh Nghệ Tĩnh và các vùng lân cận
Chanthu (bão số 2)12/6/2004Bình Định10Trận lụt lịch sử từ 23-28/11/2004 gây thiệt hại nghiêm trọng.

Bão sớm ở miền Trung Việt Nam (tháng 7)

Trên biển Đông, bão thường hoạt động từ tháng 5 đến tháng 11 và theo một quỹ đạo nhất định. Nghiên cứu trong các mùa bão cho thấy trong các tháng 5, 6, 7, bão thường đi vào miền Bắc hoặc lên Trung Quốc. Tuy nhiên vẫn có một số cơn bão đã đi theo không đúng quy luật trên trong thời điểm này. Chúng không vào miền Bắc Việt Nam hoặc lên Trung Quốc mà đi thẳng vào khúc ruột miền Trung. Chủ yếu là các tỉnh từ Nghệ An đến Quảng Nam. Đặc biệt là trong tháng 7 - tháng chính của mùa bão miền Bắc nhưng vẫn ghi nhận bão ở miền Trung. Năm 2017 lặp lại lịch sử năm 1971 khi vào tháng 7, chỉ trong 10 ngày có 2 cơn bão ập thẳng vào miền Trung. Chúng có điểm chung là ảnh hưởng trực tiếp đến Nghệ An - Quảng Trị. Nhiều người cho rằng bão sớm ở miền Trung là hệ quả rõ rệt của biến đổi khí hậu nhưng không hoàn toàn là như thế. Tuy nhiên chúng lại là điềm báo cho một năm bão lụt ở miền Trung.
Tên bãoThời điểmVùng đổ bộCấpHệ quả mùa bão năm đó
Harriet07/7/1971Quảng Trị
Vùng ranh giới VNDCCH và VNCH
(khu vực cầu Hiền Lương)
cấp 13Bão lụt tàn phá miền Trung cuối năm. Tháng 10/1971 2 cơn bão liên tiếp đổ bộ Hà Tĩnh. Đến tháng 11 bão Hester cũng đổ bộ vào miền Trung gây lũ lụt và thiệt hại nặng nề.
Kim13/7/1971Hà TĩnhCấp 9Như trên
Anita (bão số 2)09/7/1973Nghệ AnCấp 10~11Tháng 10, 11 miền Trung liên tiếp hứng 4 cơn bão + lũ
Irving (bão số 6)23/7/1989Nghệ An
(tỉnh Nghệ Tĩnh cũ)
Cấp 9~10Tháng 10, chỉ trong 3 tuần vùng Nghệ Tĩnh hứng liên tiếp 4 cơn bão (trong đó 3 cơn số 7,8,9 đổ bộ chỉ trong 10 ngày từ 3-12/10/1989) tàn phá nặng nề tỉnh Nghệ Tĩnh và các vùng lân cận
Lewis (bão số 2)12/7/1993Nghệ AnCấp 10~11Cuối tháng 11, miền Trung đón 2 cơn bão mạnh + mưa lũ nặng nề
Nock-ten (bão số 3)30/7/2011Nghệ AnCấp 8~9Cuối tháng 9-Đầu tháng 10, Bắc Trung Bộ hứng lũ lịch sử. Đến tháng 11 đến lượt vùng Nam Trung Bộ.
Talas (bão số 2)16/7/2017Hà TĩnhCấp 9~10 ??
Sơn Ca (bão số 4)25/7/2017Quảng Trịcấp 8 ??

NHỮNG ĐIỂM KỲ LẠ CỦA BÃO TRÊN BIỂN ĐÔNG

1) Tất cả những năm El Nino rất mạnh (1972, 1982, 1997, 2015) đều có bão đổ bộ vào Quảng Nam trong tháng 9.
2) Trong năm 2017, cả 5 cơn bão đầu tiên của mùa bão đều phát sinh (tức là mạnh lên thành bão) ngay trên biển Đông, lần đầu tiên kể từ năm 2002. (và đây cũng là năm gần nhất ghi nhận được điều này)
3) Từ khi có số liệu quan trắc mới ghi nhận được 4 cơn bão trên biển Đông trong tháng 7 vào 2 năm là 1971 và 2017.
4) Lần đầu tiên ghi nhận được 2 cơn bão vào miền Trung trong tháng 7 là năm 1971. Năm 2017 mới là lần thứ hai ghi nhận điều này. 
5) Năm nhiều ATNĐ trên biển Đông nhất là năm 2016 (8 ATNĐ). 

SỐ LƯỢNG BÃO LIÊN TIẾP Ở MỘT VÙNG NHIỀU NHẤT

- Vùng Nghệ An - Quảng Bình : Hứng liên tiếp 04 cơn bão (số 7 - Brian, số 8 - Angela, số 9 - Dan, số 10- Elsie) từ ngày 02-21/10/1989 (chỉ trong vòng 03 tuần).
   + Bão số 7 (Brian) đổ bộ vào tỉnh Nghệ Tĩnh (phần thuộc Nghệ An ngày nay) vào ngày 02/10/1989.

+Bão số 8 Angela đổ bộ vào phía Bắc tỉnh Bình Trị Thiên (nay thuộc tỉnh Quảng Bình) ngày 09/10/1989.

+ Bão số 9 Dan đổ bộ vào Nghệ Tĩnh (phần thuộc Hà Tĩnh ngày nay) ngày 12/10/1989.

+ Bão số 10 Elsie đổ bộ vào Nghệ Tĩnh (phần thuộc Hà Tĩnh ngày nay) ngày 21/10/1989.

- Vùng Phú Yên - Khánh Hòa : Hứng liên tiếp 04 cơn bão (số 4 - Chip, số 5 Dawn, số 6 Elvis, số 8 Faith) từ ngày 16/11/1998 đến 14/12/1998 (29 ngày).
  + Bão số 4 Chip đổ bộ vào tỉnh Khánh Hòa ngày 16/11/1989:
+ Bão số 5 Dawn đổ bộ vào Khánh Hòa : ngày 20/11/1998.
+ bão số 6 Elvis đổ bộ Phú Yên : ngày 26/11/1998.
+ bão số 8 Faith đổ bộ Khánh Hòa : ngày 13/12/1998.




KỶ LỤC VỀ SỐ LƯỢNG BÃO TRÊN BIỂN ĐÔNG VÀ TẠI VIỆT NAM

I. BÃO TRÊN BIỂN ĐÔNG
- Năm nhiều bão nhất : 1964 (16 cơn cả thảy)
- Năm nhiều bão thứ hai : 2013, 1971 (đồng 15 cơn cả thảy)
- Năm ít bão nhất : 1969 (3 cơn)
II. TỔNG HỢP SỐ LƯỢNG BÃO VÀ ÁP THẤP NHIỆT ĐỚI TRÊN BIỂN ĐÔNG
- Năm nhiều bão & ATNĐ nhất : 2013 (19 cơn)
- Năm nhiều bão & ATNĐ thứ hai : 2016 (18 cơn) - bao gồm một áp thấp nhiệt đới trên biển Đông nhưng từ hoàn lưu bão Aere suy yếu mạnh  lên trở lại.
- Năm nhiều bão & ATNĐ thứ ba : 1964 (17 cơn cả thảy)
- Năm nhiều bão & ATNĐ thứ tư : 1971 (16 cơn cả thảy)

- Năm ít bão & áp thấp nhiệt đới nhất : 1969 (4 cơn cả thảy).
- Năm ít bão & ATNĐ thứ hai : 2014, 2015 (đồng 7 cơn cả thảy).
III. SỐ LƯỢNG BÃO VÀ ÁP THẤP NHIỆT ĐỚI ĐỔ BỘ TRỰC TIẾP VÀO VIỆT NAM 
- Năm nhiều bão & ATNĐ đổ bộ trực tiếp vào Việt Nam nhất : 1964 (11 cơn cả thảy)
- Năm ít bão & ATNĐ đổ bộ trực tiếp vào Việt Nam nhất : 1976, 2002 (không có cơn nào)
IV. TẦN SUẤT ĐỔ BỘ NHIỀU NHẤT
- Vùng có tần suất bão đổ bộ nhiều nhất ở Việt Nam : Bắc Bộ (Quảng Ninh - Ninh Bình)
Tiếp đến là khu vực: Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa - Quảng Bình), Trung Trung Bộ (Quảng Trị - Quảng Ngãi), Nam Trung Bộ (Bình Định - Bình Thuận), ven biển Nam Bộ.
Tuy nhiên nếu xét về miền thì miền Trung mới là vùng có tần suất bão cao nhất. Còn tần suất bão mạnh xuất hiện nhiều nhất thì lại là ở Bắc Bộ.